"Szklany klosz" - Sylvia Plath

Autor: Sylvia Plath
Tytuł: Szklany klosz
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Stron: 344
Data wydania: 25 lutego 2010


Jakiś czas temu zostałem w komentarzu poproszony przez ami. o recenzję "Szklanego klosza" Sylvii Plath. Długo się za nią nie zabierałem, nie byłem do końca pewien czy ją w ogóle umieszczę, jednak zebrałem się w sobie i oto następuje. Musiałem się oczywiście do niej trochę przygotować - przypomnieć sobie nie tylko treść, ale także przywołać wspomnienia jakie mi towarzyszyły podczas lektury. Okazało się to jednak nie być takie trudne, jak myślałem.

"Szklany klosz" przeczytałem nic o nim tak naprawdę wcześniej nie wiedząc. Przyznaję się bez bicia, że nie słyszałem nigdy wcześniej o tej sławnej pozycji, uznawanej za jedną z najważniejszych w świecie feministycznym. Potraktowałem ją po prostu jako kolejną, zwykłą książkę, po której mogę się spodziewać albo geniuszu albo tragedii. No, ewentualnie czegoś pomiędzy. Być może jest to nawet lepszy punkt wyjściowy, ponieważ nie narzucam sobie pewnej presji tylko po prostu czytam.

Samego zarysu fabuły chyba nie trzeba tutaj przywoływać, ponieważ osoby znające tę pozycję wiedzą co się w jej środku dzieje, a osoby jej nieznające mogą zostać odstraszone. Jest to ten typ książki, w której jakiekolwiek streszczenia pokazują coś oklepanego, nieciekawego i nudnego, a w rzeczywistości okazuje się, że jest inaczej. "Szklany klosz" pod tym względem przyrównałbym do "Watchmenów" - niby kolejna, stereotypowa historyjka jakich wiele na całym świecie. Po bliższym zapoznaniu się widać jednak, że jest to coś jedynego w swoim rodzaju, coś, czego jeszcze nie było.

Autorka w czymś na zasadzie własnej biografii opisuje w jaki sposób zwykły, szary człowiek może się zmienić kiedy tylko nagle trafi do wyższych sfer. Bankiety, sławne osobistości, luksus - wszystko to wypacza ludzkie umysły i prowadzi do degradacji. Wiele osób opisujących tę książkę uważa, że tytułowy "szklany klosz" odnosi się do ciągłego życia w zamkniętym, odizolowanym świecie własnych marzeń bądź monotonii codzienności. Również sama autorka twierdzi, że "dla człowieka siedzącego pod szklanym kloszem, znieczulonego na wszystko, zatrzymanego w rozwoju jak embrion w spirytusie, całe życie jest jednym wielkim, złym snem". Ja jednak po lekturze odniosłem wrażenie, że właśnie częściej lepiej jest żyć w takim swoim własnym szklanym kloszu. Wyjście z niego może się skończyć dla człowieka tragicznie, co zostało pokazane na ostatnich stronach książki.

"Szklany klosz" jest oczywiście pełen symboli, absoulutnie według mnie nie wolno go czytać dosłownie. Jeśli to zrobimy, będziemy mieli za sobą zwykłą słowną papkę, która nie wniesie nic nowego do naszego życia. Jeśli jednak się przyjrzymy to zobaczymy mnogość pewnego rodzaju mistycyzmu, który da nam do myślenia i wyciągnie na światło dzienne nasze najbardziej skrywane myśli. Odnoszę wrażenie, że książka ta zdecydowanie bardziej przeznaczona jest dla kobiet. Nie ma w niej typowo "kobiecych" wątków, romansów, miłości czy ckliwości - wręcz przeciwnie, mamy do czynienia z nienawiścią, pychą, próżnością, często również natkniemy się na dość obrzydliwe sceny. Mimo wszystko jest ona dobrze nazwana powieścią feministyczną. Mężczyzna nie zrozumie dokładnie przekazu - co widać zresztą po mnie. Ja mam zupełnie inne zdanie niż zdecydowana większość czytelniczek.

Powieść tę warto przeczytać jednak bez względu na płeć. Nie należy do moich ulubionych książek, nie oceniam jej bardzo wysoko, ponieważ według mnie ma momenty niezwykle nudne czy niezrozumiałe, jednak ma ponadczasowy wydźwięk. Biorąc pod uwagę sytuację pseudokulturalną jaka jest obecnie na świecie można rzec, że jest ona wręcz poradnikiem w jaki sposób uniknąć załamania psychicznego żyjąc w tych czasach.

Łączna ocena: 6/10